Đi và đến Hồng Kông
Có hai cách đi để đến Hồng Kông. Với đường Hàng Không thì sẽ thuận tiện hơn, nhưng chi phí lại cao hơn đi đường bộ. Các hãng truyền thống có chặng đi HongKong là Vietnamairlines, jetstar đi từ Hồ Chí Minh, hay Cathay, United Airlines.
Từ sân bay vào trung tâm
Đi Airport express mất 15 phút, giá khoảng 100$ HK. Đi loại này có ưu điểm nhanh và tiện lợi. Lượt về lại sân bay đi cái này cũng ổn. Vé bán từ terminal 1 nhìn ra là thấy quầy vé, mua vé lên tàu xuống ở ga cuối sau đó bắt taxi về khách sạn.
Đi Bus mất 45 phút, giá khoảng 40$HK. Cái này ưu điểm rẻ, ngắm cảnh dạo mát (ngồi tầng 2 của bus). Nhược điểm : nếu bạn có nhiều hành lý thì không nên đi loại này. Có thể cân nhắc lượt về. Cách mua vé : từ gate B , đi hướng sang phải 1 tí sẽ thấy khu Bus, đi thang xuống tầng ground, nên tìm kiếm trước hoặc hỏi khách sạn về chuyến bus của mình và mình sẽ xuống ở trạm thứ mấy.
Di chuyển ở Hồng Kông
Cũng giống đa số các thành phố khác, phương tiện di chuyển tiện lợi nhất là đi: MTR, Bus. Tham khảo www.mtr.com.hk. Và ở đây cũng có các loại thẻ đa năng giống ở Singapore. Một trong số đó là thẻ Octopus tiện lợi (giống Ezlink của Singapore): trả tiền đi bus đi MTR, đi cáp treo Ngongpin, và có thể thanh toán hóa đơn trong các cửa hàng tiện lợi. Ngoài ra, thẻ Octopus còn được dùng để thanh toán trong siêu thị, các cửa hàng tiện ích 7/11, Watson. Ngay cả một số điểm tham quan như, đi tàu cáp treo lên đỉnh Peak, lên Đài ngắm cảnh ở đỉnh Peak cũng quẹt Octopus thoải mái. (chính vì thế mà người HongKong gọi đó là thẻ : Bát đại thông)
Xem thêm: Kinh Nghiệm Du lịch Đài Loan
Thẻ Octopus
- Sử dụng thẻ tiện ích Octopus: Quẹt thẻ qua phần đọc thẻ, đi qua thanh chắn. Lưu ý nếu không quẹt thẻ ở điểm đi, lúc tới điểm đến sẽ không ra được.
- Mua vé theo chặng: Mua tại các máy tự động trong bến MTR. Trên màn hình cảm ứng của máy, dùng tay chạm vào ga bạn cần đến, máy sẽ hiện ra giá tiền. Có thể mua nhiều vé một lúc bằng cách chọn multi. Xong nhét tiền vào khe, chờ vé in ra và trả lại tiền thừa.
Mua thẻ Optopus ở đâu? Mọi quầy dịch vụ khách hàng (Customer Service) ở các bến tàu điện ngầm. Ngay ở quầy Customer Service của Airport Express trên sân bay khi bạn vừa đến nơi.
Một số loại thẻ Octopus
- Thẻ chuẩn Standard Octopus: chia thành trẻ em (màu hồng, trong thẻ có 70 HKD bao gồm 20 HKD sử dụng và 50 HKD đặt cọc trong thẻ), người lớn (nhiều màu sặc sỡ, trong thẻ có 150 HKD bao gồm 100 HKD sử dụng và 50 HKD đặt cọc trong thẻ). Lý do phải đặt cọc, đặt cọc giúp bạn có thể không bị kẹt trong tình huống cần đi lại mà tiền sử dụng lại vừa vặn hết lúc đó. Nhưng lưu ý: Chỉ được âm 1 lần thôi.
- Thẻ cho khách du lịch Sold Tourist Octopus: Chỉ có loại người lớn. Giá mua 48 HKD. Nhưng giá này không có đồng nào sử dụng hết. Phải nạp tiền trước khi dùng. Cách nạp tiền: ở các bến MTR đều có máy nạp tiền cho thẻ Octopus. Nhét thẻ vào khe theo hướng dẫn, nhét tiền vào và bấm nút là xong. Bạn có thể check luôn xem thẻ mình còn bao nhiêu. Nếu ngại sử dụng máy móc, bạn vào bất cứ cửa hàng tiện ích nào 7/11, Watson, Circle K…và đưa tiền cho nhân viên, họ sẽ nạp tiền giúp bạn.Hoàn tiền thế nào: nếu trong thẻ còn tiền và muốn lấy lại tiền. Bạn chỉ việc ra quầy Customer Service ở bất cứ bến MTR nào, đưa thẻ ra và yêu cầu refund, bạn sẽ được hoàn trả tất cả tiền còn lại trong thẻ (kể cả khoản đặt cọc). Bạn sẽ chỉ mất 7 HKD phí refund mà thôi.
Hệ thống MTR ở Hồng Kông
Các tuyến chính
- Island Line (màu xanh nước biển): là tuyến của đảo Hông Công. Trên tuyến này có các trung tâm shopping lớn như SOGO, Time Square (ga Causeway Bay), có điểm thăm quan Quảng trường Kim Tử Kinh, nơi bàn giao Hong Kong về Trung Quốc năm 1997 (ga Wan Chai), có điểm trung chuyển xe bus để đi Ocean Park (ga Admiralty), có đi đỉnh Peak (ga Admiralty)
- Tsuen Wan Line (màu đỏ): là tuyến của bán đảo Cửu Long (Kowloon). Trên tuyến này có những trung tâm shopping lớn và thắng cảnh như Harbour City, Đại lộ Ngôi sao, tháp Đồng hồ (ga Tsim Sha Tsui) , chợ điện tử và đồ cũ (ga Sham Shui Po), khu chợ nhộn nhịp (ga Mong Kok)…
- Tung Chung Line (màu vàng): là tuyến đi đến đảo Lautau, nơi có sân bay quốc tế, có Disneyland (ga Sunny Bay), có cáp treo đi Đại Phật (ga Tung Chung), có outlet shopping Citygate (ga Tung Chung)…
Ở các cửa vào, nhét vé vào khe. Đi qua thanh chắn và nhớ lấy lại vé để sử dụng ở điểm cuối. Sau khi tới điểm cuối, cửa ra sẽ thu vé lại.
Cách định hướng: Các tuyến đường MTR của từng line sẽ có tên là điểm cuối, theo chiều đi. Ví dụ bạn ở ga Central, muốn đi đến ga Causeway Bay. Tại ga Central, bạn tìm tuyến mang tên Chai Wan (là điểm cuối của Island Line theo chiều bạn đi). Đi tuyến này đến Causeway Bay thì xuống.
Ngược lại, ví dụ bạn ở ga Causeway Bay, muốn đi đến ga Central. Tại ga Causweway Bay, bạn tìm tuyến mang tên Sheung Wan (là điểm cuối của Island Line theo chiều bạn đi). Đi tuyến này đến Central thì xuống.
Ngược lại, ví dụ bạn ở ga Causeway Bay, muốn đi đến ga Central. Tại ga Causweway Bay, bạn tìm tuyến mang tên Sheung Wan (là điểm cuối của Island Line theo chiều bạn đi). Đi tuyến này đến Central thì xuống.
Cách đổi Line:
Nếu muốn đổi sang các line khác, cần đi đến giao điểm.
- Ví dụ bạn ở đảo Hồng Công, muốn sang bán đảo Kowloon chơi. Bạn đi Island Line màu xanh nước biển, đến những giao điểm với Tsuen Wan Line màu đỏ như ga Admiralty hay Central. Đổi line tại đây.
- Ví dụ bạn ở đảo Hồng Công, muốn đi Disneyland, Citygate Outlet hay Đại Phật nằm trên line Tung Chung màu vàng. Bạn cần đi đến ga Central. Tại đây, đi bộ sang ga Hong Kong (trong nhà) và tìm line Tung Chung.
- Ví dụ bạn ở bán đảo Kowloon, muốn đi Disneyland, Citygate Outlet hay Đại Phật nằm trên line Tung Chung màu vàng. Bạn cần đi Tsuen Wan Line màu đỏ đến ga giao điểm là ga HongKong hoặc ga Lai King rồi đổi sang Tung Chung Line.
Lộ trình xe Bus các bạn tham khảo qua trang này:http://www.nwstbus.com.hk/routes/air…px?intLangID=1
Từ Hong Kong sang Macau
Để di chuyển sang Macau bạn đi Phà của hãng TurboJet. Chiều về các bạn có thể đi từ Macau về Kowloon của Hong Kông. Khi sang tới Macau nhớ liên hệ mua vé về luôn cho chắc cú nhé. Xem thêm giờ Phà chạy và giá tiền tại đây.
http://www.turbojet.com.hk/en/routing-sailing-schedule/hong-kong-macau/sailing-schedule-fares.aspx
http://www.turbojet.com.hk/en/routing-sailing-schedule/hong-kong-macau/sailing-schedule-fares.aspx
Từ Guang Zhou sang Hong Kong
Từ Hong Kong về Quảng Châu bạn đi tàu điện ngầm đến trạm cuối cùng là đến Thẩm Quyến (khoảng 40′ đến 1 tiếng tuỳ bạn ở điểm nào Hong kong) ở trạm cuối cùng có hải quan làm thủ tục xuất nhập cảnh. Sau đó đi tàu về quảng châu (khoảng 40-50 phút)
Ngoài ra đến Quảng Châu từ Hong Kong bằng tàu hỏa cũng là một lựa chọn tốt. Có 12 chuyến tàu con thoi giữa hai thành phố hàng ngày, và hành khách có thể thông qua các xe lửa đến Quảng Châu từ HồngKông tại Hung Hom Railway Station ở Kowloon và đến Quảng Châu tại Quảng Châu Đông ga. Nó sẽ mất khoảng 1,5 giờ để đến đó. Hành khách có thể mua vé tại ga Hung Hom ở HồngKông, và ở Quảng Đông Station. Nó có thể chi phí 190 HKD cho mỗi vé. Quảng Châu-Cửu Long bằng tàu hỏa là sự lựa chọn ưa thích cho du khách kinh doanh (Hành trình thời gian: 1,5 giờ).
Xem thêm: Đường bộ từ Việt Nam sang Quảng Châu
Khách sạn ở Hong Kong
Khách có nhiều khu và tùy vào bạn định đi những đâu. Tiêu chí hàng đầu khi chọn khách sạn hay hostel khi đi du lịch tự túc ở nước ngoài là: gần các phương tiện giao thông công cộng như tàu điện ngầm, xe bus … Một số khách sạn dưới đây được Tôi Đi tổng hợp là thuận lợi và được comments tốt.
DRAGON HOSTEL Email: 707@dragonhostel.com. Address: Room 707, 7/F Sincere House, 83 Argyle Street, Mong Kok, Kowloon. Tel: (852) 2395-0577, 9347-476. Đây là lựa chọn khá tốt các các bạn đi tự túc.
Đặt phòng private 4 người, giá 74.76usd / đêm, giá trên Agoda.vn nhé các bạn. Khách sạn nằm trên 1 dãy của tòa nhà Sincere House. Tòa nhà có 2 thang máy, 1 bên hoạt động đến 12h đêm, 1 bên hoạt động 24/24 nên vô cùng thuận lợi. Vị trí: cực kỳ thuận lợi, tòa nhà chỉ cách MTR Mongkok khoảng 3 phút đi bộ. Phòng 20, mở cửa sổ ra là nhìn thấy Ladies Market. Bên dưới tòa nhà, đi thang máy phía đường Tung Choi Street xuống chính là quầy ăn vặt nổi tiếng khu Mongkok (có món đậu hủ thúi nổi tiếng).
Xe bus từ sân bay về dừng ngay gần đó & xe bus ra sân bay cũng đậu ngay gần đó.
Xe bus từ sân bay về dừng ngay gần đó & xe bus ra sân bay cũng đậu ngay gần đó.
Chất lượng: phòng private 4 người, WC bên trong, có máy nước nóng, máy lạnh. Phòng nhỏ nhưng sạch sẽ, gọn gàng. Bên ngoài chỗ quầy sinh hoạt chung có máy nước nóng, bình nước lạnh (bạn có thể rót mỗi ngày 1 chai đem theo uống). Bên phòng 707 có 2 vi tính internet miễn phí, lò vi sóng để hâm đồ ăn. Kiểm tra lại giá và đặt phòng Dragon Hostel tại Agoda.vn
Cách đi từ Sân bay về khách sạn Dragon Hostel: đến sân bay, đi theo hướng mũi tên chỉ đến bến xe bus (City Bus). Leo lên bus A21, đi đến trạm thứ 6 (thật ra nói với bác tài, khi nào đến Mongkok gọi xuống). Sau khi bước ra khỏi xe bus là đường Nathan Road, nhìn sang trái (theo hướng nhìn ra đường) sẽ thấy bảng hiệu của ngân hàng HSBC. Đi theo hướng này đến góc ngã 4, quẹo trái là đường Argyle Street, đi qua 2 ngã tư là sẽ thấy tòa nhà Sincere House ở số 83. Tòa nhà này nằm giữa 3 con đường: mặt trước là Argyle Street, mặt hông trái là Tung Choi Street, mặt hông phải là Fa Yuen Street. Đừng vào mặt trước mà có thể chọn 2 mặt hông, mỗi bên là 1 thang máy lên tòa nhà. Thang máy bên Tung Choi St chỉ hoạt động đến 12h đêm, thang máy bên Fa Yuen hoạt động 24/24. Tùy mọi người lựa chọn.
Từ Dragon Hostel đi Sân bay: Từ Dragon, đi thang máy xuống, băng qua đường 2 lần để cập sát hông Ngân Hàng HSBC trên đường Nathan Road, đi bộ dọc đường này 1 đoạn ngắn sẽ thấy bến xe bus có đề bảng “Bus A21 to Airport” thấy nó đến thì leo lên, ngủ 1 giấc đến khi bác tài gọi xuống sân bay.
Khách sạn ở Lan Kwai Fong khu Central. Ở khu này rất sôi động sau 12h đêm nhất là cuối tuần. Ở đây cũng gần các Shop mua sắm với các thương hiệu lớn nhỏ : topshop , gap, Marc Spenser, Massimo dutti, h&m cho tới Gucci, A&B, LV, Dolce, Hermes, vertu, Polo Raplauren, Prada… Khu này cũng gần các Tokyo brand off nơi bán đồ hiệu đã qua sử dụng (HaiPhong Road cũng nhiều). Ở gần ga tàu điện ngầm Central tiện cho đổi line sang ga HongKong, đi cỡ 5 phút. Gần The Peak, đi bộ cỡ 15 phút.
Khách sạn Merry Land: sạch sẽ, gọn gàng, có: tivi,tủ lạnh,máy sấy, máy lạnh,bình đun nước. Điểm trừ: nhà tắm nhỏ nên chú ý kẻo nước văng ngoài sàn, phòng nhỏ vừa đủ để ngủ, không tủ quần áo chỉ có móc treo, không lược hay bàn chải, nên tự đem dầu gội kem dr sữa tắm nước rửa tay.
Khách sạn JJ hotel ở Wanchai, gồm 4 tầng từ tầng 9 đến tầng 12 của tòa nhà Lucky trên đường Wanchai Road. Bên trong, giường rộng, có tủ, bàn, kệ tivi, phòng tắm cũng rộng. Khách sạn yên tĩnh, kể cả ngoài đường, chứ ko đông đúc như trên Causebay hay Mongkok, đi bộ 10 phút là đến MRT Wanchai Exit A3, đi bộ 3 phút là có Tram (tàu điện chạy trên đường ray). Đi central hay Causebay bằngTram, giá rẻ, chỉ 2,3HKD người lớn, và 1,2 HKD cho trẻ em.
Khách sạn Maple Leaf Hostel ở khu Kowloon, Tsim Sha Tsui, trên đường Nathan (khúc gần cuối đường Nathan, bằng qua đường sẽ đến Đại Lộ Ngôi Sao). Gia khoảng 120HK$/ đêm/người. Phòng nhỏ để vừa 1 giường cho 2 người và 1 giường cho 1 người. Ưu điểm là sạch sẽ, đầy đủ tiện nghi (có toilet, TV, wifi, ….)
Ở tại khu Tsim Sha Tsui, khách sạn Park Guest House, chi phí cho 4 đêm là 2200 HKD (550 HKD/1 đêm phòng double), phòng hơi nhỏ, nhưng 2 người nằm vẫn ok, cực kỳ sạch sẽ, đầy đủ nước nóng, điều hòa, tivi, tủ lạnh mini, free wifi. Khách sạn nằm ngay tại khu Chungking Mansion nên an ninh khá tốt, từ đây đi ra Avenue of Star chỉ chừng 150 mét. Bà quản phòng cũng rất tử tế, lịch sự và nói tiếng Anh cực tốt. Khi checkin mình chỉ cần chìa ra cái mã book phòng là ok. Địa chỉ ks: 36-44 Nathan Road, block A1-A2 tầng 15 tòa nhà Chungking Mansion.
Các bạn có thể kiểm tra giá phòng và đặt phòng các khách sạn trên tại Đặt Phòng Uy Tín trên toàn thế giới: Agoda.vn
Đọc thêm: Kinh nghiệm du lịch Quảng Châu
Du lich Hong Kong chơi gì
Hong Kong có 4 đảo chính đó là:
- Đảo cửu long (mongkok), đây là khu sầm uất, tập trung nhiều chợ và khu vui chơi.
- Đảo hongkong là khu trug tâm có Ocean Park và các shopping mall lớn.
- Đảo đại dữ là khu của sân bay quốc tế, Disneyland, Đại nhĩ sơn – ngongpin, và Out let Tung Chung.
- Đảo tân giới, chả có gì để đến đây cả.
Đi lại giữa các đảo thuận tiện nhất là bằng MTR, giữa Cửu long và HongKong bạn có thể đi phà. Tối có thể đi phà starferry ngắm cảnh dạo. Dưới đây là một số kinh nghiệm về các điểm thăm quan.
TungChung – Tượng Đại Phật – Disneyland 3 điểm này rất gần nhau nhưng không nên đi chung 1 ngày. Vì đi Tượng Đại Phật các bạn sẽ mất cỡ 30 phút đi bộ + xếp hàng lên cáp treo 2 lần (lên và xuống), ngồi cáp treo cũng mất 40 phút cho cả 2 lần. Đi sang tới nơi các bạn sẽ mất thời gian chụp ảnh ở làng bán đồ lưu niệm (nếu đi nhiều người chụp ảnh càng lâu). Lưu ý giờ cáp treo nghỉ là 6h30, nên căn thời gian cho hợp lý để có thể chụp ảnh được đại phật. Sau khi đi Đại phật về các bạn có thể đi shopping ở Tung Chung luôn, khoảng 9h về đến nhà.
Do đó các bạn không thể kết hợp được 2 điểm này cùng Disneyland Hong Kongđược. Disneyland 5h có diễu hành rất hay, các bé nhỏ rất thích. Ngoài ra 8h lại có pháo hoa rất đẹp theo cốt truyện (hay hơn hẳn pháo hoa ở Universer Singapore). Nếu các bạn đi nhóm đông hoặc có trẻ con đi cùng thì nên dảnh cả ngày hoặc ít nhất thì 1h chiều cũng phải qua Disneyland chơi rồi vì có nhiều trò chơi rất mất thời gian chưa kể các cửa hàng lưu niệm rất bắt mắt (cho chụp ảnh thoải mái). Cách đi đến Disney land: đi taxi thì khá hao, bus thì phải nhảy và chờ chuyến , nên tiện nhất là đi MTR :mua vé từ trạm khởi hành đi đến sunnybay đường line màu tím và có đánh dấu hình chuột mickey đi cỡ 40-45′ ( tùy điểm đi của các bạn là từ đâu, cũng nên hỏi kĩ lại hoặc xem bản đồ trước để chuẩn bị). Xem thông tin về Disneyland Hongkong tại đây hongkongdisneyland.com
Miếu Hoàng Đại Tiên (MTR Kwun Tong Line. Wong Tai Sin Station. Exit B2) Ngôi chùa này khá lớn với kiến trúc đậm Trung Hoa với rất nhiều tượng đồng và cảnh đẹp. Các bạn có thể vào tham quan chụp ảnh hoặc xin quẻ cầu may tùy thích (to hơn chùa Quán Sứ mình 1 chút). Sau khi tham quan xong bạn có thể vào khu thương mại ăn KFC hoặc vào BreadTalk mua bánh trứng. Hai thương hiệu này ở HK khá hiếm nên đi nhiều nơi ko có đâu. Bánh trứng ở Breadtalk là must try nhé, ngon lắm.
Vườn hoa Nãi Lan (Nan Nial) đây là 1 vườn theo phong cách vua chúa của Nhật. Cũng như đi Huế bạn phải tham quan Kinh Thành Huế vậy. Ở đây mặc dù ngay sát rất nhiều đường cao tốc trên cao nhưng vô cùng thanh tịnh và trong lành với cây cối xanh tốt và cắt tỉa tỉ mỉ rất Nhật (Ở HK đường phố rất ít cây, khu Central bói ra cái cây hơi bị hiếm). Ở đây là nơi thanh tịnh nên các bạn ăn mặc tử tế 1 chút và đừng cười nói quá lố.
Nongping: nên đi và về bằng cáp nếu bạn không có nhiều thời gian và sức khỏe. Ngay dưới chân cầu thang cuốn có một số người bán vé trọn tour 360 Sky Land Sea. Nếu bạn trọn đi về bằng cáp thì khỏe và đi được các điểm chính và đẹp. Còn phần sea thì bạn phải đi bộ và bắt xe bus số 11 (chờ hơi lâu) để đến TaiO(Sea). Ở TaiO bạn sẽ được đi tàu 1 vòng nhỏ ở biển để thăm thú một chút rồi bắt tiếp xe bus 11 về lại TungChung( đi rất lâu so với cáp vì đi lòng vòng quanh các núi, đi tầm hết 1h30p).
Bảo tàng sáp: book online sau 9h được giảm giá và từ 9h-10h quá đủ cho mình chụp hình. trước khi vào bảo tàng sáp bạn có thể lên đến đỉnh (40HKD, nếu đi cái này thì không cần đi 100sky) và trên đường đi từ station của peaktram đến lối vào bảo tàng sáp có chỗ làm sáp tay giá 30 đô, thêm 10$ để có thêm 1 màu và thêm 10$ để có thêm đế ( cái này là nhúng bàn tay bạn vào sáp rồi rút ra thì được 1 bàn tay sáp theo hình bàn tay mình đã tạo).
Big Buss Tours. Một dạng tour ngồi xe buýt đi lòng vòng thành phố. Một số chặng của tuyến Big bus tours này:
- Hồng Công Island (9:30 AM – 18:00 PM): Man Mo Temple, Lan Kwai Fong, SoHo, Wan Chai và Victoria Peak.
- Kowloon (10:00 AM – 18:15 PM): Nathan Road, Temple Street, Ladies Market.
- Stanley (9:15 AM – 16:45 PM): Stanley Market.
- Night tour (19:00 PM): Nathan Road và show Symphony of Lights.
Stanley market (http://www.hk-stanley-market.com/) là điểm mua sắm lý tưởng cho các tín đồ Shopping. Khu chợ được xây dựng từ một làng chài truyền thống của miền đất hứa Hồng Công. Và đến nay thì nó lại biến thành khu chợ sầm uất với đa dạng các sản phẩm có nguồn gốc Trung Quốc. Với những bạn thích Shopping thì có lẽ sẽ phải mất hàng giờ tại Stanley Market. Ngoài ra tại đây bạn cũng được thưởng thức một số món ăn tại ngôi nhà cổ được phục chế, hay những tiệm ăn dọc phố chính chạy xuôi bến cảng. Cách đi đến Stanley Market bằng MTR : xuống ga Central rồi bắt bus số 6, 6A, 6X, 66 hoặc 260 từ trạm Exchange Square Bus terminus, hoặc bắt bus số 40 từ Repulse Bay. Một lời khuyên nhỏ là khi mua hàng bạn nên mặc cả giá xuống 1/3 nhé.
Visa đi Hồng Kông
Các bạn có thể liên hệ một chị có nickname Hà Mã trong webtretho. Nhờ chị làm Visa thủ tục dễ dàng, thuận tiện. Ngoài ra bạn cũng có thể hỏi thêm chị Hà Mã về du lịch Hong Kong hay Macau. Liên hệ Email: nguyenkhanhchi@yahoo.de hoặc số điện thoại
090.460.8080
090.460.8080
Bài viết tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau. Nếu bạn xuất bản lại xin vui lòng ghi rõ Nguồn Toidi.net
Các bài viết liên quan
Phòng 4 người tại Dragon Hostel
Đăng nhận xét